Sinds de energiecrisis is de interesse in dynamische tarieven enorm gestegen. Deze tarieven worden een dag voor afname van energie vastgesteld en volgen daarom de huidige prijzen op de energiemarkt. Dat klinkt als een eerlijke deal, maar werkt het in de praktijk wel zo optimaal als vaak wordt voorgesteld?
In dit artikel leggen in de volgende onderdelen uit hoe dynamische tarieven tot stand komen, wat de voor- en nadelen zijn en welke impact ze hebben op de energiemarkt:
- Meebewegen en goedkope prijs?
- Hoe zit het met zonnepanelen?
- Goed voor de lange termijn?
1. MEEBEWEGEN EN GOEDKOPE PRIJS?
Direct profiteren van dalingen op de markt
Dynamische tarieven worden vastgesteld op de zogenaamde ‘Spotmarkt’ (EPEX). Op deze markt worden gas en stroom een dag van tevoren ingekocht op basis van een te verwachten vraag en aanbod. De prijzen voor elektriciteit wisselen ieder uur en voor gas iedere dag. Omdat het tarief pas een dag van tevoren wordt vastgesteld, bewegen dynamische tarieven mee, wanneer de prijzen voor gas en stroom stijgen/dalen. Omdat de energieprijzen in de afgelopen periode steeds verder zijn gedaald, konden consumenten met een dynamische overeenkomst direct profiteren van lagere prijzen.
Meer over de verschillende energiemarkten en hun werking lees je op www.samenom.nl/energiemarkten.
Wil je tips voor het besparen van gas? Kijk dan op onze pagina over gas besparen.
Maandbedragen in de winter hoog en in de zomer laag
Omdat je bij dynamische tarieven dicht op de marktprijs zit, lijkt dit type overeenkomst nu ontzettend interessant. De prijzen zijn momenteel laag en je verbruikt in de zomerperiode veel minder energie. Maar wanneer we richting de winterperiode gaan, kunnen de prijzen van dynamische contracten zeer sterk toenemen. Een strenge winter zorgt namelijk voor hogere marktprijzen en het is tevens de periode waarin je de meeste energie gedurende het jaar verbruikt.
Voor consumenten die zich niet voldoende bewust zijn van deze toename, bestaat het risico dat zij in deze periode te maken krijgen met betalingsproblemen.
Ook zou dit zomaar het moment kunnen zijn, waarop een grote groep consumenten hun dynamische overeenkomst overzet naar een ander type overeenkomst om in de zomerperiode weer terug te switchen naar dynamisch. Het is dan niet ondenkbaar dat de voorwaarden van dynamische en andere type contracten zullen wijzigen om te voorkomen dat consumenten veelvuldig van contract kunnen switchen.
Opslag op de marktprijzen net als bij vaste contracten
Bij dynamische tarieven is het verhaal dat je direct de marktprijzen betaalt. Dit klopt echter niet helemaal. De tarieven worden een dag van tevoren vastgesteld op de Spotmarkt. Echter, dit is en blijft een voorspelling op basis van een te verwachten vraag en aanbod. Het kan natuurlijk voorkomen dat er ineens veel vraag is of juist veel minder energie-opwek, bijvoorbeeld wanneer het toch windstil of veel bewolkter is. Daarom moet er op de dag zelf altijd nog gecorrigeerd worden via de zogenaamde Onbalans markt, waardoor jouw energieleverancier energie moet bij- of verkopen.
Bij een dynamische overeenkomst betaal je dus bovenop de marktprijzen alsnog een premie om ervoor te zorgen dat het daadwerkelijke vraag en aanbod op elkaar aansluiten.
2. HOE ZIT HET MET ZONNEPANELEN?
Laagste uurprijzen bij sturen elektriciteit
Wanneer je stroom verbruikt op het moment waarop de meeste duurzame energie wordt opgewekt, betaal je voor je verbruik de laagste uurprijzen. Stel dat de piek aan energie-opwek op een bepaalde dag tussen 12:00 uur en 13:00 uur ligt, als gevolg van de grote hoeveelheid zonnepanelen in Nederland. Dan is dit voor iemand met een dynamische overeenkomst het meest ideale moment om bijvoorbeeld de was te doen of de elektrische auto op te laden. De stroomprijzen voor iemand met dit type overeenkomst wijzigen immers ieder uur, dus wanneer je de mogelijkheid hebt om je stroomverbruik te sturen, kun je inzetten op de laagste prijs.
Laagste uurprijzen negatief voor bezitters zonnepanelen
Heb je echter zonnepanelen? Dan is het juist weer niet voordelig om dynamische tarieven te hebben. De hoeveelheid duurzame energie die wordt opgewekt, bereikt iedere dag een piek. Op dit moment is het aanbod aan energie het grootst en gelden de laagste uurpijzen. En dat is nou net ook het moment waarop jij de meeste energie met jouw eigen zonnepanelen teruglevert aan het net.
Dat betekent dat je een lage prijs ontvangt voor jouw opwek, maar we zien steeds vaker dat er negatieve energieprijzen ontstaan. Dat betekent in extreme gevallen dat je zelfs geld moet betalen voor het terugleveren van energie aan het net!
In dit geval is het dus verstandig om je verbruik zoveel mogelijk te verschuiven naar het moment waarop je zonnepanelen veel elektriciteit opwekken. Zo gebruik je namelijk de energie zelf en hoef je zo min mogelijk energie terug te leveren aan het net wanneer lage uurprijzen gelden.
Salderen op jaarbasis alleen voor de energiebelasting
Bij een Vaste, Variabele of Flex overeenkomst wordt op je jaarafrekening de teruggeleverde energie aan het net direct van je verbruik afgetrokken. Bij een dynamische overeenkomst werkt dit anders.
Voor de teruggeleverde energie krijgt je namelijk de stroomprijs uitbetaald die geldig is op het moment dat je teruglevert. En deze kan lager zijn dat het tarief dat je moet betalen wanneer je juist energie van het net afhaalt. De belastingen die je hebt betaald, worden wel op jaarbasis gesaldeerd tot maximaal je verbruik.
3. GOED VOOR DE LANGE TERMIJN?
Dynamisch kan het net verstoren
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, komen er op de dag zelf altijd nog Onbalans kosten bij. Om deze kosten te compenseren hanteren leveranciers die dynamische tarieven aanbieden een risicopremie.
Het is niet onlogisch dat deze premie steeds verder omhoog zal gaan en dat het elektriciteitsnet verstoord raakt door het handelen naar verwachtingen. Dat leggen we graag even uit aan de hand van volgend voorbeeld:
Als consument met dynamische tarieven weet je een dag van tevoren op welk moment je morgen het goedkoopst je elektrische auto kunt opladen. Stel nou dat alle klanten dit gaan doen, maar op de dag zelf blijkt dat er toch niet zoveel duurzame energie wordt opgewekt als voorspeld. Dan moet je leverancier op dat moment het verschil gaan betalen via de Onbalans markt.
In dit voorbeeld wordt er een dag van tevoren een prijs bepaald op basis van een te verwachten vraag en aanbod. Maar wanneer consumenten massaal gaan handelen naar deze voorspellingen en/of de opwek wordt niet gehaald, ontstaat er dagelijks een grote afwijking die weer gecorrigeerd zal moeten worden op de Onbalans markt.
Dit zal ervoor zorgen dat leveranciers hun risicopremie gaan verhogen voor dit soort type overeenkomsten.
Maar misschien nog wel belangrijker: het kan een negatief effect hebben op de energiemarkt in zijn geheel. Doordat er gereageerd wordt op een tarief dat op voorhand door vraag en aanbod tot stand is gekomen, kan er op de dag zelf juist een forse afwijking ontstaan. Laten we hier het voorbeeld van de elektrische auto’s er nog even bij pakken. Stel dat huishoudens in een bepaalde wijk allemaal tegelijk hun auto gaan opladen, dan kan er lokaal netcongestie optreden als de voorspelde zonopwek (de reden waarom de uurtarieven op dat moment laag zijn) toch minder is dan voorspeld. Het elektriciteitsnetwerk wordt er dus niet mee geholpen wanneer men reageert op tarieven die een dag vooruit tot stand zijn gekomen.
HOE KIJKEN WIJ ERNAAR?
om | nieuwe energie en dynamische tarieven
Vanwege de hierboven genoemde nadelen biedt om | nieuwe energie geen dynamische tarieven aan. Wij hechten grote waarde aan een stabiele en toekomstbestendige energiemarkt.
Zolang dynamische tarieven een dag vooruit tot stand komen en niet naar aanleiding van de actuele marktsituatie (Onbalans), hebben wij te maken met een suboptimale oplossing voor iedereen. Wij werken daarom met veel coöperatieve partners samen (onder de projectnaam Local4Local) aan het bouwen van het energiesysteem van de toekomst. Hierin maken wij het mogelijk om energie te delen tegen een eerlijke transparante prijs en willen wij juist met elkaar sturen op verbruik wat past bij het actuele aanbod. Voor zakelijke opwekkers en afnemers doen wij dat nu al onder de noemer Zelflevering+, maar vanaf volgend jaar moeten ook de eerste pilots met huishoudens gaan draaien.